Verder leven na groot verlies

''Soms zijn er geen woorden. Soms is er alleen intens verdriet.''

In februari 2022 verloor ik niet alleen mijn hond, maar ook mijzelf.

De leegte die achterbleef was allesoverheersend. Wat vaak vergeten wordt, is dat rouw niet alleen verdriet is. De boosheid en het onbegrip die bij rouw komt kijken is ongekend. Je voelt je machteloos, verloren, soms zelfs schuldig. Je weet niet wat je met die gevoelens aan moet — en dat is oké. Want rouw is geen rechte lijn.

Maar wat is rouw dan wel? Rouw kent vele gezichten. Het verlies van een dierbare mensenziel of dierenziel. Het moment dat je kinderen het huis verlaten. Het verlies van je baan, je gezondheid, je relatie. Elk afscheid is een vorm van rouw, en elk verlies doet iets met wie jij bent. Als je een zielendier hebt die heen gaat, gaat er meer heen dan alleen een dier. Een deel van je identiteit. Want je deelde niet alleen je dagen met die ziel, je deelde je hart, je veiligheid, je thuis. Een huisdier kan een diepere band met je hebben dan veel mensen ooit zullen begrijpen. Het is een ziel met wie je verbonden was, onvoorwaardelijk. En als die verbinding wegvalt, lijkt ook een deel van jezelf weg te zijn. Je verliest niet alleen je liefde, structuur en je maatje, maar ook gewoon een deel van je identiteit en dus je ziel.

De fasen van rouw

Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier, maar vaak bewegen we ons door verschillende fasen heen. De bekendste zijn de vijf fases van Elisabeth Kübler-Ross:

• Ontkenning – "Dit kan niet waar zijn."

• Woede – de boosheid die ik zelf zo intens heb gevoeld.

• Onderhandelen – proberen grip te krijgen, zoeken naar wat je had kunnen doen.

• Verdriet / depressie – de leegte, het gemis.

• Aanvaarding – erkennen dat het verlies een deel van je leven is geworden.

Niet iedereen doorloopt deze fases in dezelfde volgorde, en je kunt ook heen en weer bewegen tussen ze. Rouw is geen routekaart, het is een landschap waarin je je eigen weg moet vinden.

Rouw waarschuwt niet voordat het je keihard onderuit haalt. Rouw is er gewoon ineens, puur en rauw. Het gemis, de pijn en het verdriet valt niet te plannen. Je weet nooit wanneer er zo'n dag is dat het even allemaal niet lukt.

De eenzaamheid van helen

In het begin zijn er veel mensen. Doordat er zoveel mensen zijn, gaan ze er misschien wel vanuit dat een ander er is... maar na een tijdje is er niemand meer. Men checkt wel nog en zegt dat je maar hulp hoeft te vragen. Maar wat nou als zelfs dat niet lukt?

Weinig mensen durven het te hebben over de eenzaamheid tijdens je helingsproces. Er zijn mensen die hun best doen om het op te vullen, maar ook weten hoe speciaal diegene was en zij dus niet zomaar dat speciale plekje kunnen vervangen. En dat willen ze ook niet eens. Maar laat ze toch maar toe. Ze proberen het met je te dragen of draaglijker te maken. Eigenlijk weet niemand nu waar die mee bezig is, maar iedereen probeert het. Net als jij.

Van overleven naar helen

Na het verlies begon voor mij een zoektocht. Een poging om mijn leven opnieuw vorm te geven. Ik moest leren waarderen wat er nog wél was, maar ook accepteren wat er nooit meer zal zijn. Je moet jezelf opnieuw ontdekken want.. ''Wie ben ik eigenlijk zonder deze ziel die is overgegaan?''

Toch is het ook in rouw dat er op een dag weer ruimte komt. Voor betekenis. Voor waarde. Voor een nieuw soort volheid; niet omdat je het verlies bent vergeten, maar omdat het verlies nu deel van je is geworden. Rouw verandert je, maar ook daarin ligt groei. Niet omdat het verlies kleiner wordt; maar omdat jij groter wordt.

Tips:

• Gun jezelf ruimte om te rouwen, ook als je emoties niet meteen naar buiten willen komen. Schrijven, muziek, wandelen, huilen — je hoeft niet sterk te zijn. Je mag breekbaar zijn.

• Praat met iemand die je vertrouwt. Of zoek professionele steun als het voelt alsof je in cirkels blijft draaien. Je hoeft dit niet alleen te dragen.

• Onderzoek mild wat jij nodig hebt. Wat is jouw grens? Wat verdient jouw hart?

• Herinner jezelf eraan: het feit dat je verdrietig bent, betekent dat je liefdevol en open durft te zijn. Dat is geen zwakte, dat is moed.

• Vertraag. Neem rust. Laat al je emoties er zijn.

Het is moeilijk om door te gaan. Want soms is de pijn de laatste link naar wat we hebben verloren. Maar misschien is het langzaam doorgaan ook al een overwinning. En misschien ben je vandaag al verder dan je gisteren dacht te kunnen zijn.